Uitvoerend secretaris Ralph Recto heeft in een verklaring aangekondigd dat er "betere tijden in aantocht zijn" voor de Filipijnse economie. Dit komt op een moment waarop de regering van president Ferdinand "Bongbong" Marcos Jr. graag haar successen wil tonen, met een inflatie die in november is gedaald tot 1,5% - ruim onder de doelstelling van de regering - terwijl de bevestiging van de BBB+-rating door het grote kredietbeoordelingsbureau S&P Malacañang een welkome externe validatie heeft gegeven. Recto presenteert deze ontwikkelingen als bewijs van een gedisciplineerde, transparantere bestuurscultuur onder Marcos Jr., wijzend op inbeslagnames van bezittingen, bevriezingen door de Anti-Money Laundering Council (AMLC) en teruggevorderde steekpenningen als tekenen dat de staat eindelijk corruptie aanpakt. Volgens hem zullen lage prijzen, een sterke arbeidsmarkt en een "gedisciplineerde" begroting voor 2026 de weg vrijmaken voor een sterkere, zelfverzekerder economie.

Maar optimisme moet samengaan met realisme. De schulden stijgen sneller dan de groei, de peso blijft kwetsbaar voor politieke schokken, en de institutionele geloofwaardigheid is nog steeds aan het herstellen na de turbulentie van het afgelopen jaar. Of de Filipijnen werkelijk een "betere, sterkere" economische fase ingaan, zal niet afhangen van inflatiecijfers of internationale ratings, maar van het vermogen van het land om de structurele risico's aan te pakken die de fundamenten onder Recto's optimistische verhaal verzwakken.

Vantage Point betwist Recto's optimistische bewering niet. Ik geef toe dat deze gebaseerd is op reële macro-economische winsten, maar het rust ook op een fiscaal landschap dat meer voorzichtigheid dan viering vereist. Dezelfde periode die lage inflatie opleverde, produceerde ook een zwellende nationale schuld, die in oktober ₱17,56 biljoen bereikte - een stijging van 9,62% ten opzichte van het voorgaande jaar, en veel sneller dan de eigen expansie van de economie. De groei van het bruto binnenlands product (bbp) van ongeveer 5,2% kan geen gelijke tred houden met de snelheid waarmee verplichtingen zich opstapelen, vooral omdat de peso in het afgelopen jaar verzwakt is van ₱56,145 naar ₱58,58 ten opzichte van de dollar. Die waardevermindering alleen al heeft de peso-waarde van schulden in vreemde valuta opgeblazen, waardoor de fiscale ruimte wordt verkleind nog voordat nieuwe leningen in beeld komen.

Deze kwetsbaarheid wordt verdiept door een bestuurlijke storm die Recto zelf erkent maar niet volledig aanpakt. Het overstromingsbeheerschandaal, dat begon als een aanbestedingsanomalie, is uitgegroeid tot een bredere aanklacht tegen het nationale begrotingsproces. Investeerders hebben dit opgemerkt. De openbare bouwsector vertraagde tijdens het derde kwartaal terwijl instanties aanbestedingsstromen opnieuw onderzochten; buitenlandse fondsen, die al voorzichtig waren, trokken zich verder terug; en de Philippine Stock Exchange (PSE) Index weerspiegelde de bestuurlijke onrust van het land met matige prestaties. Het resultaat is een markt die steeds meer geneigd is om een risicopremie voor bestuur in te prijzen in Filipijnse activa - een premie die lage inflatie op zichzelf niet kan compenseren.

Zijn belofte van een "betere, sterkere Filipijnse economie in het vooruitzicht" komt op een moment waarop de regering graag het narratief wil heroveren. 

De inflatie is gedaald tot het laagste niveau in meerdere jaren, bestuursinitiatieven worden gepresenteerd als bewijs van hervorming, en het Paleis is vastbesloten om hernieuwd economisch momentum te signaleren richting 2026. Op het eerste gezicht is het optimisme verdedigbaar: de headline-inflatie staat op 1,5%, het land behoudt een BBB+-rating met een positieve outlook, en strafzaken die voortvloeien uit het overstromingsbeheerschandaal hebben geleid tot zichtbare arrestaties, bevriezing van tegoeden en restituties. 

Toch vertellen de gegevens die zorgvuldig door dit politieke verhaal zijn verweven een ingewikkeldere waarheid - een die kritisch onderzoek vereist terwijl de schuld van het land stijgt naar ₱17,56 biljoen en de macro-economische pijlers tekenen van stress vertonen.

BSP verlaagt beleidsrente

De Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP) verscherpte dit contrast toen het op donderdag 11 december 2025 afsloot met nog een renteverlaging van 25 basispunten, waardoor de benchmark-leenrente daalde naar 4,5%. Die stap, de vijfde verlaging dit jaar en de achtste sinds augustus 2024, plaatst de economie officieel in een agressieve versoepelingsronde - mogelijk gemaakt door dalende inflatie, maar gedreven door iets veel minder feestelijks: verzwakkende groei en toenemend bestuursrisico. 

De BSP-stap erkent dat het algemene bedrijfssentiment "blijft dalen" vanwege zorgen over bestuur en mondiale onzekerheid, en dat de bbp-groei "verder bleef verzwakken". De expansie van 4% in het derde kwartaal, scherp gedaald ten opzichte van eerdere kwartalen, markeert het traagste tempo sinds het herstel uit de pandemie en weerspiegelt de corrosieve impact van het overstromingsbeheerschandaal op het investeerderssentiment, de uitvoering van overheidsuitgaven en kapitaalvorming.

Het besluit van de BSP om de beleidsrente te verlagen, ondanks een kwetsbare peso, onderstreept de complexiteit van het moment. Met ₱58,58 voor een dollar in oktober is de peso gestaag gedeprecieerd vanaf ₱56,145 een jaar eerder, wat de koopkracht erodeert en verplichtingen in vreemde valuta opblaast. 

Elke incrementele verzwakking vergroot nu direct de externe schuldenlast van de overheid - al een significant onderdeel van de uitstaande voorraad van ₱17,56 biljoen. Dit is de structurele spanning in het hart van het huidige macro-economische landschap: versoepeling van het monetaire beleid is bedoeld om de binnenlandse vraag te stimuleren, hoewel het risico bestaat dat juist die schulddynamiek wordt versterkt die de fiscale manoeuvreerruimte beperkt.

Ondertussen presenteren de fundamenten van de economie een gemengd beeld. 

Tegenstrijdige economische kernfactoren

Particuliere consumptie blijft de belangrijkste groeimotor, maar reële lonen zijn pas recent begonnen te herstellen; jeugdwerkloosheid steeg licht in oktober; de industriële productie vertraagde in vier van de laatste zes maanden; en infrastructuuruitgaven - verondersteld de ruggengraat van de groeistrategie van de regering - liepen achter op schema vanwege integriteitsbeoordelingen die werden geactiveerd door corruptieonderzoeken. 

Buitenlandse directe investeringen, die in 2021 een piek bereikten van US$10,5 miljard, zijn gematigd tot ongeveer $7,8 miljard in de eerste tien maanden van 2025, wat een voorzichtige externe houding weerspiegelt tegenover Filipijns politiek risico. Het tekort op de lopende rekening blijft aanzienlijk op ongeveer 2,5% van het bbp, steeds meer gefinancierd door kortetermijnportefeuillestromen in plaats van langetermijninvesteringen. Overmakingen kunnen veerkracht blijven bieden - met een groei van 2,6% sinds het begin van het jaar - maar zelfs deze stabilisator is onvoldoende om de bredere verzwakking van kapitaalinstromen te compenseren.

Recto's positiviteit, hoewel niet ongegrond, bestaat daarom naast structurele kwetsbaarheden die zorgvuldige afweging vereisen. Het goedaardige gedrag van de inflatie - onder 2% sinds februari - heeft de centrale bank inderdaad ruimte gegeven om te manoeuvreren, maar de BSP zelf waarschuwt dat de versoepelingsronde "zijn einde nadert", en dat eventuele aanvullende verlagingen strikt data-afhankelijk zullen zijn. Het heeft zijn inflatieprognoses voor 2026 en 2027 bescheiden naar boven bijgesteld, wat een vroege voorzichtigheid signaleert. 

Groeiprognoses schetsen ondertussen een langzamer pad dan wat het Paleis impliceert: de BSP verwacht een "geleidelijk" herstel, niet gedreven door organisch momentum, maar door de vertraagde effecten van monetaire versoepeling en verbeterde efficiëntie van overheidsuitgaven. Dit is niet de taal van een economie die naar een sterke opleving sprint; het is de taal van een instelling die zich voorbereidt op een lang, ongelijk genezingsproces.

De Filipijnen hebben wel troeven: een jong demografisch profiel, veerkrachtige overmakingen, matigende inflatie en een centrale bank die bereid is om beslissend op te treden. Toch is de uitdaging nu geloofwaardigheid: fiscaal, institutioneel en politiek. 

De cumulatieve renteverlaging van 2 procentpunt sinds vorig jaar kan de binnenlandse vraag ondersteunen, maar tenzij bestuurshervormingen zich vertalen in voorspelbare budgettering, transparante aanbestedingen en hersteld vertrouwen van investeerders, zal monetaire stimulering alleen niet de "sterke comeback" opleveren die door de regering wordt aangekondigd. 

Het land moet sneller groeien dan zijn schuld, sneller vertrouwen herstellen dan schandalen het kunnen eroderen, en de peso sneller versterken dan externe schokken het kunnen verzwakken. Recto's optimisme kan inderdaad profetisch blijken - maar alleen als de cijfers, niet de retoriek, in zijn gewenste richting beginnen te bewegen.

De "betere, sterkere" economische fase zal afhangen, niet van inflatiecijfers of internationale ratings, maar van het vermogen van het land om de structurele risico's aan te pakken die de fundamenten onder Recto's optimistische verhaal verzwakken.

Dit is waar het verhaal van de regering moeilijk vol te houden wordt. Recto's nadruk op de betere inflatiecijfers van de Filipijnen - een echte prestatie gezien de mondiale prijsvolatiliteit - neutraliseert noch de zorgen over het schuldtraject van het land, noch kalmeert het markten die steeds gevoeliger worden voor institutionele instabiliteit. Prijsstabiliteit kan de consumptie ondersteunen, maar het pakt niet de diepere risico's aan die worden veroorzaakt door langzamere outputgroei, stijgende herfinancieringskosten en een valuta die kwetsbaar blijft voor zowel mondiale omstandigheden als lokale bestuursschokken. Het optimisme van de regering berust op inflatiegegevens, terwijl investeerders kijken naar schuldverhoudingen, fiscale geloofwaardigheid en signalen uit de politieke economie.

Het overstromingsbeheerschandaal

Het is geen toeval dat Recto's verklaring aanzienlijke aandacht besteedt aan de anticorruptiecampagne van de regering. Het overstromingsbeheerschandaal - dat nu wetgevers, functionarissen van het Department of Public Works and Highways (DPWH) en aannemers impliceert - is uitgegroeid tot een breder onderzoek naar hoe de nationale begroting wordt opgesteld, toegewezen en mogelijk gemanipuleerd. Dat de uitvoerend secretaris het nodig vindt om arrestaties, AMLC-bevriezingen ter waarde van ₱13 miljard, de veiling van ₱38,2 miljoen aan in beslag genomen luxevoertuigen en de ₱110 miljoen restitutie van een DPWH-districtsingenieur te benadrukken, zegt veel over de omvang van de reputatieschade die het schandaal heeft toegebracht. Markten reageren niet op arrestaties zoals ze reageren op institutionele hervorming, maar ze reageren wel op geloofwaardigheidsrisico's - en het schandaal heeft de controle op de hele fiscale cyclus van ₱6 biljoen al verscherpt.

Zelfs openbare bouwprojecten, een traditionele groeimotor, hebben tekenen van vertraging vertoond, terwijl instanties stilletjes aanbestedingsprocedures herbeoordelen in de nasleep van de controverse. Buitenlandse fondsen die hun blootstelling aan Filipijnse aandelen en obligaties al hadden verminderd, noemen nu bestuursonzekerheid als een belangrijke reden om ondergewogen posities te handhaven. In die zin worden Recto's verzekeringen van sterker bestuur minder een teken van institutionele kracht en meer een erkenning dat de regering van Marcos Jr. weet dat het marktvertrouwen fragiel is en agressief moet worden beheerd.

De belofte van een "gedisciplineerde" begroting van ₱6,793 biljoen voor 2026 versterkt dit punt. Regeringen beloven geen discipline tenzij ze weten dat discipline in twijfel wordt getrokken. Het begrotingsproces - vergroot door de controverses van bicamerale invoegingen - is veranderd in een barometer van politieke invloed in plaats van economische planning. Investeerders begrijpen dit intuïtief, ratingbureaus modelleren het expliciet, en de peso weerspiegelt het nu door gevoeligheid voor bestuurskoppen. Recto's optimisme dat hervormingen, herkalibraties van belastinghandhaving en investeringspromotie-inspanningen de groei in 2026 zullen doen herleven, is alleen plausibel als de regering het vertrouwen in het fiscale systeem zelf kan herbouwen.

Play Video

Geloofwaardigheid als economisch bezit

De macro-economische risico's die voor ons liggen zijn noch abstract noch ver weg. Een schuld-bbp-verhouding die richting 62 tot 63% drijft, zou de Filipijnen aan de rand van voorzichtigheid van ratingbureaus plaatsen. Een voortdurende daling van de peso zou fiscale kloven kunnen verbreden en buitenlandse schuldverplichtingen verder kunnen opblazen. Een vertraging in publieke of private investeringen - zelfs marginaal - zou de groeibasis kunnen verzwakken die nodig is om langetermijnleningen te ondersteunen. Dit zijn geen risico's die inflatie kan compenseren, of kwesties die kunnen worden opgelost door alleen hooggeplaatste verzekeringen van een "sterke comeback".

Uiteindelijk staat de Filipijnen op een kritiek punt waar geloofwaardigheid het meest waardevolle - en meest kwetsbare - bezit van de economie is geworden. Recto's optimisme is niet misplaatst; het is onvolledig. Het succes van de regering zal afhangen, niet van inflatiecijfers of kredietratings, maar van de vraag of het vertrouwen kan herstellen in de fiscale architectuur, institutionele discipline en bestuurssystemen van het land. Tot die tijd zullen markten de economie blijven prijzen, niet op basis van de belofte van betere dagen, maar op de realiteit van stijgende schulden, vertragende groei en een politieke omgeving die nog steeds moeite heeft om investeerders ervan te overtuigen dat de regels van overheidsfinanciën stabiel, voorspelbaar en gehandhaafd zijn. – Rappler.com

Klik hier voor meer Vantage Point artikelen.